Asya’dan navlunlar düşüyor, dış ticaret dengeleri bozulabilir

Ocak 2022’den bu yana %80’lik bir düşüş oldu.  Oysa ki salgın döneminde dünya kapanmalar yüzünden limanlarda ürünler birikmiş ve arz talebi karşılayamadığından Asya’dan Avrupa’ya navlun fiyatları 16-17 bin dolarları görmüştü. İhracatçılar konteynır bulamadıkları için ürünlerini sevk edememişlerdi. Tabi ki bu kriz tedarik zincirinin kırılmasına alıcıların tedariklerini Asya’dan başka ülkelere aktarmasına sebep oldu. Bu ülkeler içinde Türkiye’de vardı. İhracatta rekor üstüne rekor rakamlar açıklandı. Çünkü Asya’dan navlun fiyatlarının yükselmesi ile Türkiye’den satın alım yapmak hem maliyet açısından hem de zaman açısından çok daha avantajlı oldu. Türkiye birden bölgede parlayıverdi. İhracatçılarımız siparişlere yetişemedi. Yatırım ve istihdam arttı. Yani Asya’daki navlun fiyatlarının artması Türkiye’ye de bir hayli yaradı diyebiliriz.

Şimdi  bu senaryoyu tersten okuyalım. Yani Asya’dan nakliye fiyatlarının düşmesi Türkiye’ye ne kazandırır ne  kaybettirir. 16-17 bin dolarlı gören nakliye fiyatları şimdilerde ise  3500 dolarlara kadar düşmüş durumda. Tabi, Asya değince başta Çin aklımıza geliyor. Çin’de bugün de dahil ülke genelinde hala kovid kısıtlamaları devam ediyor. Her gün bu kısıtlamalar gevşetiliyor. Ülke normale dönmeye çalışıyor. Çin normale döndüğünde dünyaya adeta ürün pompalayacak. Bunu yapacak kapasitesi ve kaynağının olduğunu biliyoruz. Çinli üreticiler bu dönemde bir hayli zarar etti. Bu zararlarını geri kazanmak için var güçleriyle çalışacaklar. Navlun fiyatları da onlarının lehine olunca kazandığımız bir çok pazarı kaybedebiliriz. Böylelikle bu sene içinde gördüğümüz ihracat rakamlarını kısa zamanda tekrar göremeyebiliriz.

Diğer tarafta Türkiye  Çin’in müşterilerinden birisi.  İthalat rakamlarına baktığınızda listenin başında Çin’i görebilirsiniz. İhracatımızı negatif etkilediği gibi ithalatımızı da hızla artırma ihtimali çok yüksek. Çünkü bizdeki tüketicilerde yine Asya’dan nakliye fiyatları çok maliyetli olduğu için tedariklerini bazı kalemlerde ülke için yapmaya başlamışlardı. Artık Çin’e geri dönecekler çünkü Çin yine çok ucuz olacak. Bunların hepsi Türkiye’nin ticaret dengesini bozabilir.

2023 yılında ihracatçının çok şikayetini dinleyeceğiz. En başta dış pazarlarda rekabet edebilirlik konularında olacak.  Çin ve diğer Asya ülkeleri bizlerin pazarlarına geri gelmeye başladığında rekabet edilebilirliğimiz düşecek. İhracatçı zaten kurdan dolayı bir sorun yaşıyor. Her ne kadar döviz kurları vatandaş için çok yüksek gibi gelse de aslında ihracatçı açısından çok düşük kaldı. Hem kurlar açısından hem de navlun fiyatları açısından yeteri kadar rekabet argümanı yok diyebiliriz. Bu sebeple devletin  sanayicileri daha fazla desteklemesi gerekecektir.  2023 sanayici açısından bu yıl gibi hareketli olur mu bilemem ama daha fazla stres barındırdığı kesin. Bunu şimdiden görüp hamleleri bu şekilde yapmak doğru olandır. Akıllı sanayiciler de bu yolu izleyecektir zaten.

Sinan Bayraktar: “Neden dünya markası yaratamadık?”